Bûyerpress
Deham Ebdulfetah
Di encamê de hemû beşdar gihiştin wê biryarê ku tu girêdan û têkilî di navbera Somerî û Ereban de nîne.
Di vê pêvajoyê de jî sala 1999’ê du pirtûk der barê Kurd û Somerîyan de hatin weşandin.
Pirtûka yekê bi navê “Eger Somerî ne Kurd bin gelo wê çi bin “. (Duhok -1999). Nivîserê pirtûkê Mes’ûd Se’îd Yasîn e. Pirtûka duwê jî bi navê “Domozî Melekê Tawûs” e. (Beyrût -1999). Nivîserê vê pirtûkê jî Murşid Elyûsif e.
Van her du nivîseran jî li gora bawerîyên xwe, di pirtûkên xwe de tekez kirine ku pêwendîyeke regezî di navbera Kurd û Somerîyan de heye. Ew bêje û derbirrînên hevbeş jî wê pêwendiyê tekez dikin, wekî ku di vê latika jêrîn de berçav dibe:
Somerî Kurdî
– A av, aw
– Agar avgîr
– Eşar veşare(veşartin)
– Ben kole
– Baran baran
– Tî tîr, tîrêj
– Tarî tarî, reşî
– Dub-ba depp
– Dar dar
– Bar par (beş)
– Da dest
– Go, god ga
– Gal kal (pîr)
– Gûr kûr , gor
– Şû şû (mêr, hevjîn)
– Namîr nemêr(xesandî)
– Mê mê
– Mûş mêş
– Kaka kaka , keka
– …
Gelek gotinên lêkdayî, hevok û derbirrîn jî di navbera her du zimanan (Somerî û Kurdî) de hevbeş hene.
Hin guhertinên denganî di hin bêjeyên wan derbirrînên hevbeş de xuya dibin, lê bi hêsanî ew hevbeşî berçav dibe, wek:
1- Somerî: “NÛ MÊ ŞÛ “.
Nû : ne, no, na
Mê : jin
Şû : mêr
– Kurdî: ( Jin bê mêr e)
2- Somerî: “ARA XÛR XÛR TÊ NÛ”
Ara: ard, arvan
Xûr: hûr
Tê nû: tê nûkirin (tê kirin)
– Kurdî : (Ard hûr hûr dike\dibe)
3- Somerî : (LO GAL BEND- DA )
Lo: mêr (baneşana navên nêr e)
Gal: kal, mezin, pîr
Bend-da: pendiyar, zana
– Kurdî: (kalemêrê pendeyar)
Di pirtûka “Somer û Ekkad” de[1] ev evsaneya somerî hatiye nivîsîn: Rêvî ji jina xwe re got: Hilo, ez ê bajarê “Orokê” di nav diranên xwe de, wek qîvarekî bihêrim, ez ê “kulabê”[2] weku pêlavekê bi lingê xwe ve girêdim û wê li pey xwe bikişînim! Dema ku nêzî bajêr dibin kûçik (seh) pêjna wan dikin û direyin. Rêvî radiweste û berê xwe dide jina xwe û bi tirs dibêje: “Çimit mal, Çimit mal”, hêj em li derve ne êrîşî me dikin…
– Kurdî: (Biçim mal, biçim mal)
Bi dîtina min, lihevhatina çend gotin û hevokan têra me nake ku em bibêjin, Somerî Kurd in, yan jî Kurd ji paşmayên Someriyan in .
Ev rast e, lê pirsa li pey vê rastiyê jî ev e:
Eger girêdaneke regezî, di navbera Kurd û Someriyan de tunebe, gelo ev gotinên hevbeş ji kû hatine?!
