Min Laşê Xwe Bir Ewrupa, Lê Rihê Min Li Hesekê Ma..!
– Strana “Sebahulxeyîrî Xana Min” bû nasnameya Zubêr Salih.
– Berhema min a yekem di sala 1979’an de ji helbestê seydayê Tîrêj bû.
– Ez dixwazim filmekî li ser jiyana xwe ya bi êş çê bikim û rola sereke tê de bilîzim.
– Min nikarî bû serdana Hesekê bikim û herim ser gora dayika xwe serê xwe deynim ser gora wê.
– Xwezî min karîba ji her şehîdekî re stranekê çêbikim,xwezî!
– Di dawiya 88an de birakî min 20 salî, bi destekî xedrê hat kuştin, bû yek ji sedemên ku rengê stranên min xemgîn bin.
Hevpeyvîn: Ehmed Bavê Alan
– Di serê her hevpeyvînekê de, pirsa serke, nexasim ku mihvan hunermend yan afrêner be, xwe ji bo xwendevanan re bide nasîn?
Di serî de silav û rêzê min ji bo hemû hezkiriyê min û xwendevanê Bûyerpress re. Ez wek hatime naskirin bi Navê Zubêr Salih ev bê guman navê minî rast e, ji Rojavayê Kurdistanê me li Gundê Delîkê girêdayî Bajarê Dirbêsîyê ji Dayik bûme û li Bajarê Dirbêsiyê û Serêkanîyê jî bi maltî mame, lê di dawî de ez dor 20 sala li Bajarê Hisiça mam û ji wir ji ber astengiya recîma behss bê çare mam û min berê xwe da Europa û ana 17 sal in li Elmanya bi cîh dibim. ji Malbatek Hunermend im Bavê min dengbêj bû Birayê min Mûzîkjen bûn, min çavê xwe li jiyanê vekir li ser Mûzîkê .
– We kengî û çima berê xwe da stran û mûzîk û dengbêjiyê?
Wek min di destpêkê de anî ziman ez hatim dunyayê di malbatek hunerî de min çavê xwe vekir Tembûr bi dîwarê male ve daliqandî bû bavê min li Tembûrê dixist û stranê dengbêjiyê digotin, destanê kurdî, birayê min mûzîkjen bûn û diya min bi xwe jî dest xweşek sazê bû, lê tenê ji bo xwe mûzîk digot .
– Gelo bandora çi li we bû, hetanî we ev stayîlê melûl û xemgîn bijart?
ji sala 1980 heta 1988 stranê min tev yê kêf û eşqê bûn, lê di dawiya 88an de birakî min 20 salî, ji min biçûktir bû, û di grupa min de bû, bi min re karê mûzîkê dikir, mixabin bi destekî xedrê hat kuştin, ew yek ji sedemên ko rengê stranê min xemgîn kir û sedema din 4 zarokê min kêm çêbûn, keçik ya mezin Xunav û 3 Lawik Hozan Dilşad Montesir her çar kêm hatin Dunyayê, ji ber wê yekê rengê stranê min û dengê min ji ser heta bin hat guhertin û sedema sisyan bindestiya welatê min, ev her sê sedem hiştin stranê xemgîn bibin para gewriya min .
“Siyasetê pir bandorek xerab li ser huner û hunermendê kurd kiriye, heger tu ne endamê partiykê be tu çendî hunermend be, tu li ba wan ne hunermend e, gerek tu hevalê wan be yan tu tune ye ji bo wan, û ez bi xwe ne girêdayê tu kesî me serbixwe me, Azad im, lê bi êşa gelê xwe re me”
– Çaxa ku hûn derbasî gastîna hunerê bûn, çi astengî li pêşiya we derketin?
Bê guman di dema min de astengî pir bûn ;di nava civakê de tişkî şerm bû ku te stran û mûzîk bigota bi çavekî xerab li me dinerîn wek aşiq û qereçî û carcaran nedihiştin zarokê wan bi me re bidin û bistînin û heger min ji keçekê hez kiriba min nikarî bû pê re bizewcim û ji ber wê yekê min keça Xalê xwe anî, û ji ber zewaca merivantîyê 4 Zarokê min kêm hatin dunyayê.
– We bi çi destpê kir, we albom tomar kirin, yan we berê xwe da şahiyan?
Heta me Amûrek Mûzîkê peyde dikir pir zor bû, û teknîk wek ana tunebû, carna min sê roj û sê şevan bi tenê bi Tembûrê dawet digerand bê cihaz û teknîkê deng! tenê bi deng û tembûra xwe.
ji xwe ji bo tomarkirina kasetekê pir zor bû gelek kasêtê xwe min bi misecelakê Normal temar kirine, Studiyo tunebûn wek ana.
– Hinekî li ser stran “Sebahulxeyîrî Xana Min” baxive, we çawe ew helbest bijart, û gelo berî hûn bikin stran ew helbest bûye stran, û vê stranê çi da Zubêr Salih?
Min ew helbest di sala 1988an de awaz da û got, bê guman ji helbestê Melayê Cizîrî ye,di sala 88an de Dîwanak Cizîrî ket destê min û bi rastî bala min kişand û her min xwend ez pê ve hatim girêdan, wê çaxê vê helbestê xwe avêt hestê min û min Awaz da û got, hinek ji milet jê fam nekirin û gelekan jê hez kirin, bi taybet Feqe û Mela û kesê rewşenbîr pir jê hez kirin, ez karim bêjim ev bû nasnameya Zubêr Salih ji ber li her çar perçê Kurdistanê hat belavkirin û hat hezkirin, aniha jî min berhemek bi giştî ji helbestê Cizîrî Afrandîye ji 8 helbestê bijartî.
Piraniya hunermendên navdar ji şahiyan destpê kirine, gelo ewan şahiyan bandor li hunera serkeftî nedikir?
Belê ez jî yek ji wan kesên ku ji şahîyan derbasî deryaya hunerê bûm, min navê xwe di nav çand û hunera kurdî de bi cîh kir , lê ne her hunermend dikarîbû ji daweta bibin navdar, tenê çend kes bûn, û pir jî man tenê di çarçova dawetan de, û pêş neketin ! ê min dawet ji bo min aborî bû, lê min dema xwe ya pir dida hunera rast û tim di nûjen de difikirîm, û ji salên 1979 min dest bi karê afrandina stranê kir û yekem berhemê min di sala 1979 ji helbesta seydayê Tîrêj li ser koçkirina nemir mele Mustefa Berzanî bû, û ji wê salê de her salê min berhemeke nû pêşkêşî hezkiriyên xwe dikir, û ez di hatim nas kirin, bi stranê evîndarî ji ber stranê min hestê evîndara dilivand û bê destûr derbasî dilê wan dibû, evîndaran stranê min dikirin diyarî ji bo hev, û heta roja îro, ji ber ez hîn didim û ne rawestiyam e wek kaniyê diherikim.
– Çi di bala Zubêr Salih de hebû ku ew li huner û mûzîka kurdî zêde bike?
Gelek tişt hîn hene kû dixwazim bikim lê derfet çê nebûye yek ji wan min pir hez dikir ez Filmekî çê bikim û rola sereke tê de bilîzim, lê mixabin heta ana ew derfet çênebûye, pir ji lîstikvanyê hez dikim, min dixwest flimekî li ser jiyana xwe çêbikim, ji ber jiyana min pir bi qerbalix derbas bû, û filmek têra min nake, ew maye hisret di dilê min de, lê ana ez hewl didim ku êdî destpê bikim
– We kengî biriyar stand ku hûn berê xwe bidin welatê biyaniyê, û çima ew biriyar?
Biryara derketina min ji welat ji ber astengiyê rêcîma Esed bû, di dema dawî de pir astengî ji min re derxistin, êdî bê çare mam yan ez ê dev ji mûzîkê berdim û yan ez ê bêm girtin û yan ez ê derkevim ji welat! ev bû sedema ku min welatê xwe berda û ev dor 17 sal in li xerîbiyê jiyan dikim.
– We çi bi xwe re bir û we çi li Heseka xwe hişt?
Min laşê xwe bir Ewrupa, lê rihê min li Hesekê ma.
– Wek hunermend çaxa hûn koçber bûn we çi astengî li welatê biyaniyê dêtin?
Di koçberiya xwe de me pir astengî dîtin yek ji wan dûrbûna me ji malbat, xweşk, bira, dayik, ap, xal, dost û heval, û welat, me gelek tişt wenda kirin, piştî 10 salan min dayika xwe nedît, Dayika min çû ser dilovaniya Xwedê jî me hev nedît, jiber ez qedexe bûm li Sûriyê, min çend cara hewl da dayika xwe derbasî Bakurê Kurdistanê bikim, ew jî nebû ji ber bê nasname bû.
– Bûye çend sal ku hûn li biyaniyê dijîn, û we çi kar û têkilî li xerîbiyê kirine?
Xerîbiyê hinek tişt dan min, yek ji wan nasname bû, ku ez niha bi serbestî li dunya ye digerim û kar û barê xweyî hunerî pêş ve dibim .
li Europa min gelek karê baş kirin ji bo gelê xwe ji serhildana 12 Avdarê û heta roja îro ez her karê xweyî netewî dikim û min pir şevê alîkariyê ji bo malbatê şehîdan çêkirine, û ez hîn berdewam im.
– Ji xwendevanan re hindekî li ser rewşa hunermendê biyaniyê û têkiliyên we bi wan re baxive?
Bi rastî têkela me bi hunera biyaniyê re pir kêm e, û ev şaştî ye, lê wek konser ez beşdarî pir konsertê Europî bûme, û min hunera kurdî bi wan daye nasîn.
– Gelo siyasetê çiqasî bandor li huner û hunermendên Kurd kiriye?
Siyasetê pir bandorek xerab li ser huner û hunermendê kurd kiriye, heger tu ne endamê partiykê be tu çendî hunermend be, tu li ba wan ne hunermend e, gerek tu hevalê wan be yan tu tune ye ji bo wan, û ez bi xwe ne girêdayê tu kesî me serbixwe me, azad im, lê bi êşa gelê xwe re me û qet min xwe ji ber erkê xwe bi şûn de nedaye. siyasetê em di nav xwe de perçiqandin, bandorek pir xerab li ser me kir û hîn dike.
– We serdana Rojava di van 5 salên bûrî de kirbû, û we çi dît, û çi hest bi we re bûrî?
Belê rast e, berî dor sê sala bû min serdana Rojava kir, piştî şerê Serêkaniyê bû ez di Serêkaniyê re derbas bûm biştî 14 sala xerîbî, dema min pêl axa welat kir ez pir bi hest ketim û pir giriyam, pir kêfxweş bûm û pir xemgîn bûm, hesteke nayê şîrovekirin !
ji hêlekê de bêrîkirina min ji bo welat û malbat û heval û bajarokên Rojava û ji hêla din ve xerabkirina welat ku min ew di wê rewşê de dît, pir ji bo min zor bû, nayê ziman, ez 6 rojan li Rojava mam lê mixabin min nikarî bû serdana Hesekê bikim û herim ser gora dayika xwe serê xwe deynim ser gora wê û hinek hêstirê xerîbiyê û bêrîkirinê bibarînim, dilê xwe jê re vekim û bêjim bê xerîbiyê çi bi serê me kir û çi nekir, lê mixabin ew şens çênebû, me bi saxî hev wenda kir û piştî koçkirinê jî ziyareta goristanê jî bi dest min neket û anha jî hêviyê min şikestîne ji serdana welatê min !!
hêviya min ew bû ku ez Rojekê bi serbestî herim welatê xwe, lê ez ji Rojnema we venaşêrim ez ê nikaribim, ji xedrê hesaba dikim, tev go rojekê ne bûme terfdarê tu rêxistina û ne min şerê kesî kiriye û ne dijî kesî sekinîme lê ji ber ez serbixwe me ez ê nikaribim werim welatê xwe ez ji birayê xwe yê herî nêzîk hesaba dikim.
– We ji bo şoreşa Sûriyê, û ya Rojava çi stran û kar kiriye?
ji bo şoreşa Surî ez wek hunermend min pir tişt kirin lê ezê tenê di warê hunerê de biaxivim:
– Min Stranek li ser koçberiya ji Rojava derxist.
– Min Stranek li ser Alanê Kobani got.
– Min stranek ji Helbestê nemir Arşevê Oskan awaz da û min 8 hunermend tê de beşdar kirin û min kir Clip lê kanalên kurdî neweşandin ji ber me hemû Hêz û Alên kurdî tê de derbas kirin, mebesta min ew bû ku em bibin bira ji bo yekîtiya Partî û rêxistinên me, lê mixabin kesî li me guhdar nekir.
– Min stranek li ser Kobani got ew jî kesî neweşand .
– Min stran li ser şêxê Şehîdan Şêx Maşûqê Xeznewî got.
– Ez beşdarî gelek Ahengên hunerî bûm ji bo alîkaiya Rojava.
– Zubêr Salih li ser ragihandina rêvebiriya xweser qedexe ye, sedem çi ne?
Ez bi xwe jî sedemê Qedexekirina min li ser ragihandina Revebiriya Xweser nizanim, û min gelek caran ji hevalên li Europa jî pirsî ku sedemê nas bikim, kesî tu bersiva rast nedan min û her dibêjin tiştekî me li himberî te tune, lê çima ez qedexe me ez nizanim û ez ji xwe bawer im ku min tişkî ne di rê de li himber kesî nekiriye û min bêtirî 10 salan bi Akadimiya kurdî re kar kiriye û ez dor 2 salan serokê saziya çand û hunerê bûm, lê belkî piştî naskirin ez ne girêdayî tu kesî me û serbixwe me û hunermendekî azad im êdî hew min qebûl kirin, ev texmîna min e, lê belkî tiştin din jî hebûn haya min jê tune, ez bi xwe ji xwe pişt rast im.
– Bûyerên xemgîn yên ku li Rojavayê Kurdistanê diqewimin pir in, hûn çawe wek hunermend wan êş û xemgîniyan dişopînin?
Bêguman tiştê li welat diqewimin bandora xwe li ser rihê me dike wek her kurdekî, û hinekî bêhtir, rast e cesedê me li Europa ye lê rihê me li welat e. kurdekî me li ku diêşe em pê re diêşin, ez carcaran ji xwe re dibêjim vê bihara Erebî bihara emrê me bir.
– Zubêr Salih hunermendê yekemîn e, ku ew li ser toreya civakî çalak û aktîv e, nexasim di şevbuhêrkên te yên zindî de, we çawa ev karê xwe dît, gelo hunermend bi vê têkiliyê bêtir nêzî cemawerên xwe dibe, ne wek ku bi salan dûrî wan be?
Gelê me di rewşek awarte de derbas dibe, ev salê şer û komkujî û penaberî pir tiştê zahmet hat serê gelê me, lewra ez tim hewl didim ku bi çi awayî be hinek kêfxweşî têxim dilê gelê xwe de, ez carnan bernamê zindî çê dikim da ku ez zindî bi miletê xwe re bim û hinekî wan bidim jibîrkirin bi axaftinê xwe û mûzîka xwe çendî xizmetek biçûk be jî dîsan ez wijdanê xwe rehet dikim mebesta min jê ev e.
– Hinekî li ser karê xwe wek derhiner baxive, û çi film yan kilîb derxistine, û ji kê re?
Ez bi xwe ne derhêner im lê pêwistiya min hişt ez gelek karê din bikim,min pir “Video Clip” çêkirin ji hevalê xweî hunermend re bê muqabil, dor 25 kilêpan min afrandin, wek Montaj û Derhêner.
– Em dixwazin hûn li ser berhemên xwe yên tomarkirî baxivin?
Berhemê min gihan 23an, tiştê bû mereq ji bo min xwesteka min ew bû di filimekî de bilîzim û xwezî her şehîdek min karîba stranek li ser gotiba.
– Çi maye ku Zubêr Salih li ser stran çênekirine, û jê re bûye mereqek?
Fermana şingalê ya dawî min li ser negot ji ber rewşek ne zelal hebû û bûyer ji strana mestir bû .çi bûyer tê serê gelê me ez tim li ser dibêjim lê ev ferman min nikarî bû tiştekî bêjim.
– Hûnê kengî serdana Rojavayê Kurdistnê bikin û gelo di bala we de heye ku hûn konsêrtan li vir lidarbixin?
Ez hez dikim rojek berî rojek ez serdana welatê xwe Rojava bikim û li her gund û Bajarekî konserta bidim û ji nêzîk gelê xwe himêz bikim, ji wan re stranê xwe bêjim, pir li bendî wê rojê me, tirsa min bimrim li xerîbiyê û wê rojê nebînim!?.
– Şîreta we ji hunermendên nifşê nû re?
Şîreta min ji bo nifşê nû: Bi tiştekî sivik razî nebin ji ber qerbalixek mezin heye di warê hunerê de, divê tu tiştekî pir balkêş biafrînî, heta tu xwe bide qebûlkirin, bi zanebûn bixebite tenê karim vê bêjim.
– Gotin, xewen û xwesteka xwe di riya Rojnameya Bûyerpress re bêje?
Ez pir spasya we dikim ku we ev derfet da min ku fikir û ramanê xwe bighînim cemawer û xwendevanên Bûyerpress û j yezdanê dilovan hêvîdar im, ku taqetê bide min û hîn û hîn bidim gelê xwe .
Ev hevpeyvîn di hejmara50’î, ya rojnameya Bûyerpress de hatiye weşandin1/9/2016
